Dầu bánh răng là gì?
Dầu bánh răng (Gear Oil) là loại dầu bôi trơn chuyên dùng cho hộp số, bộ truyền bánh răng, hộp giảm tốc trong máy móc công nghiệp, xe cơ giới và thiết bị cơ khí nặng.
Chức năng chính của dầu bánh răng là:
- Giảm ma sát và mài mòn giữa các răng khi truyền động.
- Tản nhiệt, giữ nhiệt độ ổn định khi vận hành.
- Chống gỉ, chống oxy hóa, bảo vệ bề mặt kim loại.
- Giảm tiếng ồn, tăng hiệu suất truyền động.
Nói cách khác, dầu bánh răng là “lá chắn bảo vệ” cho toàn bộ hệ thống truyền động.
Cấu tạo và đặc tính của dầu bánh răng
Thành phần chính
- Dầu gốc khoáng hoặc dầu tổng hợp (PAO, Ester).
- Phụ gia EP (Extreme Pressure): giúp dầu chịu tải trọng cao, chống xước rỗ.
- Phụ gia chống oxy hóa – chống gỉ sét.
- Phụ gia tạo độ dính và chống tạo bọt.
Tính chất cơ bản
| Tính chất | Ý nghĩa |
|---|---|
| Độ nhớt (Viscosity) | Xác định độ dày màng dầu, thường theo cấp ISO VG 68–680 hoặc SAE 80W–250. |
| Độ bền oxy hóa | Giúp dầu không bị biến chất khi hoạt động lâu dài ở nhiệt độ cao. |
| Khả năng chịu tải (EP Performance) | Ngăn rỗ, xước răng khi truyền mô-men xoắn lớn. |
| Khả năng chống tạo bọt | Đảm bảo dầu bám đều, không tạo bọt khí gây rung động. |
| Tính năng chống rỉ | Ngăn nước và hơi ẩm gây oxy hóa bề mặt răng. |
Phân loại dầu bánh răng
Theo môi trường sử dụng
dầu nhờn bánh răng (Industrial Gear Oil) → dùng cho hộp giảm tốc, máy cán, băng tải, robot, thiết bị sản xuất.
Dầu bánh răng ô tô (Automotive Gear Oil) → dùng cho hộp số, cầu xe, xe tải, xe nâng, máy công trình.
Theo cấp độ nhớt (ISO VG / SAE)
| Ứng dụng | Cấp độ nhớt khuyến nghị |
|---|---|
| Hộp giảm tốc nhỏ, tốc độ cao | ISO VG 68–150 |
| Hộp số trung bình | ISO VG 220–320 |
| Hộp giảm tốc tải nặng, chậm | ISO VG 460–680 |
| Ô tô, xe tải | SAE 80W-90 / 85W-140 |
Theo tiêu chuẩn API
API GL-1 → GL-5: xác định khả năng chịu tải và bảo vệ bánh răng.
GL-4: dành cho hộp số trung bình, tải vừa.
GL-5: chứa phụ gia EP, chịu tải nặng, thường dùng cho ô tô, máy công trình.
Công dụng của dầu bánh răng
- Giảm ma sát và mài mòn → tăng tuổi thọ bánh răng và ổ trục.
- Giúp truyền động êm, giảm tiếng ồn.
- Tản nhiệt nhanh, tránh quá nhiệt hộp số.
- Chống oxy hóa, chống ăn mòn trong môi trường ẩm.
- Giảm hao phí năng lượng, tăng hiệu suất vận hành.
Ứng dụng thực tế
- Ngành công nghiệp nặng: hộp giảm tốc máy cán thép, máy ép nhựa, băng tải, cầu trục.
- Ngành cơ khí chính xác: hệ thống truyền động CNC, hộp giảm tốc servo.
- Xe cơ giới – ô tô: hộp số sàn, cầu sau, hộp vi sai.
- Máy công trình: xe xúc, xe nâng, máy đào, xe lu.
- Thiết bị nông nghiệp: máy gặt, máy kéo, máy nghiền.
Các vấn đề thường gặp nếu không dùng đúng dầu bánh răng
- Tiếng ồn tăng, rung mạnh – do thiếu bôi trơn.
- Bánh răng mòn hoặc gãy răng – do dầu kém chất lượng, không có phụ gia EP.
- Dầu bị oxy hóa, đổi màu đen – do không thay định kỳ hoặc nhiệt độ cao.
- Ăn mòn và rỉ sét – do nước hoặc hơi ẩm xâm nhập.
- Tăng tiêu hao điện năng – do ma sát lớn hơn bình thường.
Vì vậy, lựa chọn đúng chủng loại – cấp độ nhớt – tiêu chuẩn dầu bánh răng là yếu tố quyết định độ bền của thiết bị.
Sản phẩm liên quan